Polacy kupują produkty z 50 tysięcy automatycznych urządzeń, które stoją w miejscach publicznych. 5 z nich to lodówki przyszłości, które należą do startupu z Wrocławia. Są w pełni zautomatyzowane, wyposażone w nowoczesne systemy i czujniki. Dzięki temu urządzenia same wiedzą, kiedy powinny zamówić dostawę nowych produktów. Ale czegoś im brakuje. Ubezpieczenia, które pozwoliłoby rozwinąć biznes.

Dane Polskiego Stowarzyszenia Vendingu wskazują, że na naszym rynku działa ponad 50 tys. automatów vendingowych, a w ciągu ostatnich lat ich liczba rośnie. Dlaczego? To najprostsza forma kupna oraz sprzedaży, która jest stosunkowo prosta do zaprogramowania. Wkładamy produkt w przegródkę z konkretnym numerem, nadajemy mu cenę, a gdy ktoś zapłaci zadeklarowaną wartość, batonik czy napój jest wydawany. Gdy lodówka opustoszeje, towary są uzupełniane przez dostawców. Lodówki startupu Enterway robią to automatycznie:

- Jesteśmy na rynku od trzech lat i postanowiliśmy vending klasyczny zamienić na nowoczesny, wykorzystując technologię RFID oraz model IoT. Chodziło o to, 

żeby w sposób łatwy, dostępny i przede wszystkim tani dotrzeć do klientów indywidualnych ze zdrowymi produktami z branży gastronomicznej — opowiada dyrektor firmy, Adrian Turzyma-Patocki.

Ogromny rynek automatów

Statystyki pokazują, że co roku Polacy na napoje z automatów vendingowych wydają ok. 20 mln euro. Dla porównania, Francuzi wydają blisko 10 razy więcej, co pokazuje, o jak potężnym rynku mówimy. Niestety, wiele dzisiejszych urządzeń jest przestarzałych technologicznie.

- Nasze rozwiązanie może być wdrożone wszędzie, wystarczy, że będzie tam prąd. Potrafimy zdalnie zarządzać każdą lodówką, która działa w sposób w pełni niezależny. Da się dostarczyć prawie dowolny produkt do lodówki, rejestrując dokładny moment jego pojawienia się poprzez RFID — tłumaczy menadżer.

Lodówka nie tylko dokładnie monitoruje wszystkie znajdujące się w niej produkty, ale także zbiera statystyki, które mogą być przekazywane dostawcom i restauratorom. To także cenna wiadomość zwrotna dotycząca produktów, które cieszą się największą popularnością. Automat vendingowy musi być naszpikowany technologiami. Każde urządzenie jest zbudowane z trzech warstw: (1) informatycznej, na którą składają się programy do zarządzania procesami zachodzącymi w maszynie, (2) sprzętowej, czyli stacjonarnej lodówki z czytnikami i czujnikami, (3) oraz z warstwy zarządzającej, która łączy dwie pierwsze. W realizacji tego celu pomogła nam firma informatyczna z Wrocławia, Infinite Progress, prowadzona przez programistów i inżynierów oprogramowania: Rafała Jaworskiego, Krzystofa Tuszyńskiego i Łukasza Mierzwińskiego. Dzięki ich koncepcji rozwiązanie Enterway stało się integrowalne ze środowiskiem analitycznym SAS Viya.

Tożsamość cyfrowa pożywnego batona

W oparciu o technologię RFID i IoT można oferować wszystko — dowolny produkt, który ma potencjał sprzedażowy. Enterway skupia się na zdrowej żywności, która spełnia codzienne potrzeby pokolenia świadomych pod tym względem Polek i Polaków. Startup współpracuje ze sprawdzonymi producentami żywności i restauracjami, od których dostaje zakontraktowane porcje jedzenia. Następnie nadaje jej tzw. tożsamość cyfrową, czyli odpowiednio oznacza i opisuje tagami, bez których produkty dla lodówki byłyby "anonimowe".

W Polsce jest ok. 400 firm, które zajmują się sprzedażą produktów za pośrednictwem automatów vendingowych. Enterway na razie z największymi nie może się mierzyć, ale ma ambitne plany:

— W tej chwili dysponujemy 8 urządzeniami, z czego 3 służą nam do testów, a 5 jest rozlokowanych w różnych miejscach w północnej i centralnej Polsce. 2 lata prowadziliśmy prace deweloperskie, aby odpowiednio przygotować systemy do zarządzania lodówkami w sposób zdalny i to była najtrudniejsza część projektu. Teraz mamy gotowe systemy, które są w pełni przetestowane i funkcjonalne. Całość to nie tylko lodówka, ale  “kombajn” lodówkowy, który jest zintegrowany z systemem płatności, wyświetlaniem interaktywnych treści i technologią rejestrowania produktów. Budujemy obecnie bazę klientów, którzy chcą korzystać z naszych lodówek. W 2023 roku zamierzamy wypuścić na rynek 50 sztuk inteligentnych lodówek. Skupiamy się na dwóch kategoriach produktowych: cateringu dietetycznym i przekąskach pełnowartościowych — precyzuje Adrian Turzyma-Patocki.

Trzeba zapewnić ubezpieczalność

Do poszerzenia skali działania startup musi ubezpieczyć swoje lodówki. Przedsięwzięciu towarzyszą ryzyka, które nie pasują do szablonów i firmie ubezpieczeniowej może być trudne je oszacować. Lub może je przecenić, co da zbyt wysoki koszt polisy. I tu z pomocą przychodzi zaawansowana analityka.

— Każdy ubezpieczyciel za pomocą rozwiązania chmurowego będzie mógł zorientować się, na czym polega oferowana przez nas technologia i odpowiednio wycenić ryzyka występujące w ramach całego systemu. Pracujemy w oparciu o model data mesh, czyli rozproszonego środowiska analitycznego, lub data fabric, który jest z kolei jednolitym środowiskiem data science — wyjaśnia Kamil Kmieć, specjalista ds. IoT w SAS. Dostawca rozwiązań analitycznych pomaga firmie Enterway opracować model obróbki danych, dzięki któremu firmy ubezpieczeniowe będą mogły łatwiej i lepiej oszacować ryzyka vendingowego biznesu. Wśród nich są także m.in. cyberzagrożenia — podkreśla Waldemar Razik:

— Ubezpieczyciele są gotowi ubezpieczyć ryzyka cyfrowe w momencie, kiedy można je obiektywnie skwantyfikować. Wszystko, co jest policzalne i weryfikowalne, będzie w praktyce ubezpieczalne. Wielkość potencjalnej szkody może zależeć od szeregu aspektów, jak lokalizacja urządzenia, natężenie ruchu w danym miejscu czy nawet rodzaj oferowanych produktów. Czyli całość procesu oceny ryzyka musi polegać na faktach. I przez zintegrowanie danych IoT z lodówek Enterway ze środowiskiem SAS Viya my te fakty zapewniamy, a na ich podstawie ubezpieczyciele mogą zbudować niezbędne wskaźniki. SAS ma doświadczenia we współpracy z szeregiem podmiotów pod kątem oceny ryzyka cyberbezpieczeństwa. Jednak, poza kwestią cyber, jest jeszcze aspekt odpowiedzialności prawnej związanej ze sprzedażą żywności. Operator systemu dystrybucyjnego zawsze może się pomylić i nie chciałby z tego powodu narazić się na ryzyko odpowiedzialności prawnej i odszkodowawczej. Np. dlatego, że w jakimś produkcie znajdą się orzeszki, a nie powinno ich tam być. Aby przygotować się na takie sytuacje, trzeba zapewnić systemowo tzw. ubezpieczalność, począwszy od urządzeń, przez towar, a kończąc na odpowiedzialności prawnej wobec konsumentów — zaznacza Senior Systems Engineer w SAS.

Zadanie na SAS Hackathon 2023

Model danych zapewniający cykl analityczny pod kątem wspomnianej ubezpieczalności został opracowywany w ramach wydarzenia SAS Hackathon 2023. Przedstawiciele startupu i eksperci data science wspólnie określili, jakie informacje są niezbędne ubezpieczycielom i w jakiej formie najlepiej je dostarczać.

— Ubezpieczyciel musi mieć pewność co do aktualności i rzetelności danych — dodaje Kamil Kmieć. — Ważne jest zaplanowanie zakresu zbieranych informacji, musimy też zapewnić odpowiednią efektywność systemu. Na hakatonie powstał model danych oraz rozwiązania, które zostaną wykorzystane w ustaleniach już z ubezpieczycielami. Mimo że lodówki vendingowe istniały wcześniej, podejście firmy Enterway do ubezpieczenia jest nowatorskie i wnosi wartość dodaną tak dla ubezpieczycieli, jak i dla operatora systemu maszyn vendingowych. Można powiedzieć, że przecieramy szlaki w kierunku biznesowej skalowalności rozwiązania. Zespół otrzymuje w tym zakresie wsparcie od ekspertów SAS oraz ekspertów Algomine.AI (Data Science House). Zespół Algomine.AI, pracujący pod kierunkiem Cezarego Głowińskiego, poza kooperacją z Enterwayem, realizuje też w trakcie hakatonu własny pomysł z obszaru wykorzystania danych IoT.

SAS Hackathon to organizowane co roku wydarzenie, podczas którego powstają innowacyjne rozwiązania analityczne wspierające różne branże i obszary. Uczestnicy poprzednich edycji zajmowali się między innymi ochroną rolników przed skutkami zmian klimatu, dostosowywaniem formularzy internetowych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a także udoskonalaniem pomocy w przypadku klęsk żywiołowych. Turniej inspiruje do szukania pomysłów na wykorzystanie potencjału danych i pokazuje, że zaawansowana analityka jest w stanie wesprzeć nas w wielu obszarach życia. Uczestnicy mogą liczyć na wsparcie merytoryczne, dostęp do wirtualnych laboratoriów edukacyjnych oraz szkoleń. A wszystko po to, żeby pobudzić ciekawość i pomóc ekspertom od danych w zdobywaniu praktycznego doświadczenia oraz w tworzeniu rozwiązań, które będą użyteczne także po hakatonie.